Người trẻ và câu chuyện khẳng định bản thân

Trào lưu nguy hiểm của giới trẻ

“Tại sao lại đua xe?” Khi được hỏi điều này, nhiều thanh thiếu niên trả lời tỉnh bơ: “Chủ yếu là muốn khẳng định mình với mọi người”. Nhưng, khẳng định mình bằng cách tham gia vào những cuộc đua bạt mạng, gây nguy hiểm cho chính mình và mọi người liệu có phải là điều đúng đắn hay đó chỉ là nhận thức sai lầm, lệch lạc của một bộ phận giới trẻ hiện nay? 

Theo số liệu của Công an TP Hà Nội, nhóm học sinh, thanh thiếu niên vi phạm trật tự an toàn giao thông, lạng lách, đua xe, đánh võng, mang theo hung khí, trong năm 2024 tăng hơn 30% so với cùng kỳ năm 2023. Đây là vấn đề nhức nhối không chỉ của Hà Nội mà của toàn quốc.

Vấn nạn "quái xế" vị thành niên gia tăng đã ảnh hưởng không nhỏ tới sức khỏe, tính mạng người dân. Mỗi buổi tối, trên các tuyến phố lớn, nhiều thanh niên tụ tập thành từng tốp. Đầu không đội mũ bảo hiểm, xe không mang biển kiểm soát, những thanh niên này đua nhau nẹt pô, lạng lách, đánh võng, bốc đầu… khiến cả con phố trở nên hỗn loạn, gây nguy hiểm cho người tham gia giao thông. Nhớ lại lúc chạm mặt quái xế, em K. (16 tuổi, Quận Hoàn Kiếm) không khỏi sợ hãi: “Nhiều khi em đi đường nghe thấy mấy tiếng rú ga với bấm còi inh ỏi, em chỉ dám đứng gọn sang bên đường để những người ấy đi thôi”.

Đáng chú ý, những người trẻ tuổi này đua xe một cách bất chấp, liều lĩnh, không sợ sự trừng phạt. Chỉ cần gõ trên mạng xã hội cụm từ “bốc đầu xe”, “đua xe”, ngay lập tức, hàng loạt hội nhóm hiện ngay trước mắt người dùng với rất nhiều hình ảnh, clip, mô tả hành vi tiêu cực. Thậm chí, nhiều clip còn dạy người xem cách thực hiện những hành vi nguy hiểm, phạm pháp này. Ảnh và clip được các đối tượng đăng lên mạng xã hội như một “chiến tích” đáng tự hào để thu hút lượt thích, chia sẻ từ mọi người. Hành động trong clip càng liều lĩnh, bất chấp bao nhiêu, lượt tương tác thu về càng lớn bấy nhiêu. Hơn nữa, những hội nhóm này là nơi để thông báo, hẹn nhau tổ chức các cuộc đua xe trái phép hay thách thức nhau.

Điển hình, vào đầu tháng 11/2024, một nhóm thanh thiếu niên chạy xe tốc độ cao đã tông tử vong 1 cô gái đang dừng chờ đèn đỏ tại ngã tư Trần Hưng Đạo, quận Hoàn Kiếm, thành phố Hà Nội. 20 đối tượng gây ra vụ việc bị khởi tố ở độ tuổi còn rất trẻ. Câu chuyện đau lòng trên đã gióng lên hồi chuông cảnh báo về hậu quả nghiêm trọng của nạn quái xế hay cũng chính là suy nghĩ, quan điểm lệch lạc về khái niệm “khẳng định mình”. Theo nhiều chuyên gia tâm lý, người dưới 18 tuổi được xác định là người chưa thành niên, là người chưa phát triển đầy đủ về nhân cách và đạo đức. Đây là độ tuổi phát triển nhanh chóng về thể chất nhưng về tâm sinh lý có những bất ổn, thậm chí nổi loạn, thiếu hụt các kỹ năng sống như kỹ năng giải quyết vấn đề, kỹ năng quản lý cảm xúc khiến trẻ vị thành niên dễ thực hiện những hành vi có tính chất bộc phát, thiếu sự điều khiển của lý trí và có thể dẫn đến hành vi phạm tội.

Thực tế cho thấy, luật pháp đã có nhiều chế tài xử phạt và thời gian qua, các lực lượng chức năng đã tiến hành xử lý nghiêm nhiều vụ việc đua xe trái phép. Nhằm hướng tới giải pháp hiệu quả để chấm dứt nạn quái xế hoành hành, bà Cầm Thị Mẫn - Đại biểu Quốc hội Khóa XV đề nghị: “Phải kiên quyết xử lý triệt để những hành vi này theo Quy định tại Điều 318 về tội gây rối trật tự công cộng và điều 260 vi phạm Quy định về tham gia giao thông của Bộ Luật Hình sự năm 2015 theo từng mức độ hành vi để xử phạt. Khi xem xét trách nhiệm phải bảo đảm đúng người đúng tội theo đúng quy định của pháp luật kể cả hành vi lôi kéo lập nhóm trên mạng xã hội, hành vi giao xe cho người chưa đủ điều kiện điều khiển phương tiện giao thông”.

Bà cũng nhấn mạnh sự phối hợp giữa gia đình, nhà trường và xã hội là yếu tố mấu chốt để trực tiếp ngăn chặn hiểm hoạ do quái xế vị thành niên gây nên. Đối với lực lượng chức năng trực tiếp là cảnh sát giao thông, cảnh sát cơ động; đội an ninh trật tự ở cơ sở  phải phối hợp, tăng cường kiểm tra xử lý dứt điểm tình trạng thanh thiếu niên tụ tập đua xe lạng lách gây nguy hiểm cho người tham gia giao thông. Đối với gia đình, nhà trường, xã hội phải có sự kết hợp chặt chẽ trong quản lý giáo dục con cái nhất là với lứa tuổi vị thành niên.

Nhưng liệu đó có phải là tất cả? 

Thanh thiếu niên là mùa xuân, là tương lai của đất nước. Những quái xế "khẳng định mình" bằng đua xe, lạng lách, đánh võng với thái độ thách thức và bất chấp chỉ là một bộ phận rất nhỏ. Ngoài kia, vẫn có những thanh thiếu niên đang khẳng định mình bằng cách miệt mài học tập, rèn luyện, lao động và cống hiến để vun đắp tương lai, góp sức xây dựng quê hương đất nước. 

Mang trong mình mong muốn lan tỏa tình yêu thương đến muôn phương, hơn hết là khát khao giao cảm với những trẻ em khuyết tật nói chung và những trẻ khiếm thính nói riêng tại các vùng cao thuộc tỉnh Nghệ An, Nguyễn Thị Thuỳ Trang (sinh năm 2006, Nghệ An) đã tham gia sáng lập Đội Tình nguyện Chữ thập đỏ Imaras Project. Dù trải qua những khó khăn khi lần đầu thực hiện, nhưng với Trang, việc được giúp đỡ những mảnh đời bất hạnh là niềm hạnh phúc và em phải có trách nhiệm trong công việc của mình. Đó cũng chính là giá trị mà Trang muốn mang lại cho cuộc sống. Trang cho biết: “Sau dự án, em đã thu hút được rất nhiều nhà hảo tâm giúp đỡ, lan toả được câu chuyện của các em bé vùng cao đến gần hơn với mọi người từ đó có thể giúp đỡ các em phần nào vượt lên số phận. Và hơn thế nữa, em cũng được mọi người công nhận những thành quả của em, em vui lắm…”

Hay với Trần Thuỳ Trang - sinh viên năm nhất Trường Đại học Sư phạm Hà Nội tâm niệm rằng sự khẳng định mình chính là chăm chỉ, nỗ lực học tập để chạm đến ước mơ. Nhờ tích lũy kiến thức, trau dồi kĩ năng, hai năm liên tiếp Trang đã đạt được thành tích đáng khen như: Giải ba HSGQG môn Lịch sử năm 2022-2023, Giải Nhì HSGQG môn Lịch sử năm 2023-2024. Trang cho biết: “Ban đầu, môn lịch sử khá là khó và em không biết bắt đầu từ đâu nhưng sau khi xem được những thước phim lịch sử và được truyền cảm hứng từ cô giáo của mình, em đã dành thời gian học hỏi, tìm tòi về lịch sử bằng nhiều phương thức khác nhau để rồi được đền đáp bằng những kết quả ko ngờ. Và khi đặt chân vào môi trường đại học, mục tiêu của em là được đứng trong hàng ngũ Đảng Cộng sản Việt Nam để có thể cống hiến sức mình cho Tổ quốc.”

Bác Hồ căn dặn:“Tuổi trẻ là tuổi của tương lai. Muốn có tương lai tốt đẹp thì phải chiếm lấy bằng ý chí và nghị lực của chính bản thân”, thế hệ trẻ là những người chủ tương lai của đất nước, do đó, cần ra sức rèn đức luyện tài, cố gắng phấn đấu và học tập, tu dưỡng đạo đức, tiên phong trong công cuộc xây dựng và đổi mới đất nước. Chỉ có những hành động tốt đẹp, nhân văn mới là cách khẳng định mình đúng đắn và hiệu quả nhất. Bởi vậy, lên án cái xấu, lan tỏa điều tốt đẹp, quan tâm, dìu dắt, yêu thương và cả tha thứ sai lầm cho thế hệ trẻ… là cách để xã hội giáo dục thanh, thiếu niên; để họ từng bước trưởng thành, thực sự trở thành mùa xuân của đất nước trong tương lai.