Làng nghề Tề Lỗ: “Muôn hình vạn trạng” lò đốt rác

Ô nhiễm không khí từ các bãi đốt rác tràn lan

Từ trung tâm huyện Yên Lạc, thành phố Vĩnh Phúc ngược lên phía Bắc khoảng 4km là xã Tề Lỗ. Khoảng hơn 30 năm trở lại đây, Tề Lỗ phát triển nghề thu mua phế liệu. Dọc theo con đường chính rẽ vào xã là bắt gặp ngay quy mô của làng “mổ xe” (sửa chữa, làm mới các loại xe) nức tiếng miền Bắc. Nghề “mổ xe” ở đây bắt đầu từ năm 1995 nhưng chỉ mới phất lên từ năm 2000. Đến nay, nơi đây đã được quy hoạch trở thành một khu công nghiệp mổ xe vào loại lớn nhất miền Bắc. 

Hàng ngày có hàng nghìn xe ô tô, xe máy, máy ủi, máy xúc,… được đưa vào “lò mổ”. Người dân trong làng hối hả chở hàng ra vào công trường, hàng nghìn công nhân làm việc bất kể ngày đêm. Tại đây, rác thải rắn đốt lộ thiên, cột khói bốc nghi ngút, đen xì phủ kín cả một khoảng trời.

Theo nhiều người dân sinh sống ở đây, bên trong làng nghề Tề Lỗ chỗ nào cũng có những đống rác cháy âm ỉ. Chỉ đợi lúc vắng người là những bãi rác này sẽ biến thành những “lò đốt rác” theo đúng nghĩa đen. Các loại rác độc hại như găng tay cao su, bao tải chứa vụn nhựa khi cháy đen đem khí độc đi khắp mọi nơi. 

Chị Phạm Thị Phương (xã Tề Lỗ, huyện Yên Lạc, tỉnh Vĩnh Phúc) bức xúc kể lại: “Rác này là của những người làm nhựa nhiệt, vì khu làng nghề này không có bãi để xử lý rác thải do bị quy hoạch sai. Lúc họ chở ra ngoài kia để đốt, lúc thì chở ra đây, không có người quản lý rằng đây là ruộng người dân sản xuất nên họ cứ ném bừa ra đây”. 

Chất thải của làng nghề này nhiều đến nỗi rác vứt ra cả đường tỉnh lộ. Suốt 10 năm qua, từ khi có cụm công nghiệp làng nghề, vấn nạn đốt trộm rác thải diễn ra hàng ngày. Bức xúc với tình trạng này, người dân từng đứng canh các xe chở rác tới, nhưng chẳng ăn thua. “Tôi ở trong làng này, nhà ở địa phương này. Đổ rác ở đây thì dân ở đây không có ý thức, ra đến đường cái là gặp chỗ nào là toàn đổ trộm thôi, rất là bẩn” - Chị Nguyễn Thị Mơ (xã Tề Lỗ, huyện Yên Lạc, tỉnh Vĩnh Phúc) buồn rầu chia sẻ khi nhiều người liên tục đổ trộm, đốt trộm rác thải.  

Tình trạng đốt trộm rác ngay bên đường tỉnh lộ để lại nhiều hệ lụy, mà chịu ảnh hưởng trực tiếp là những người tham gia giao thông. Điển hình như các bãi rác bị đốt vào giờ tan tầm khiến nhiều phương tiện đi lại vô cùng khó chịu. Khói bay mù mịt khiến người đi đường bị khuất tầm nhìn, tiềm ẩn nguy cơ gây tai nạn giao thông. 

Theo người dân, khói bụi từ những đống rác làm ảnh hưởng đến không gian sinh hoạt của 4 xã lân cận. Nhiều hộ dân hễ thấy khói lên là phải đóng kín tất cả cửa chính lẫn cửa sổ, nếu không khói độc bay vào nhà sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe của gia đình, đặc biệt là người già và trẻ nhỏ. “Có nhiều hôm, cứ tối đến là chúng tôi thấy mùi khói khắp cả một làng, từ trên Tề Lỗ đưa xuống nên nhà nào cũng đều đóng kín hết tất cả các cửa không để khói ô nhiễm” - Chị Nguyễn Thị Mơ (Xã Tề Lỗ, huyện Yên Lạc, tỉnh Vĩnh Phúc) bày tỏ. 

Giải pháp nào khả thi?

Theo tìm hiểu của phóng viên, làng nghề Tề Lỗ có khu xử lý rác thải và lò đốt rác tập trung nhưng phải dùng chung với xã khác. Đây có thể coi là một trong những nguyên nhân dẫn đến việc rác thải chưa được xử lý một cách có hiệu quả. Để khắc phục các vấn đề liên quan đến ô nhiễm môi trường nói chung và xử lý rác thải nói riêng, tỉnh Vĩnh Phúc cần đưa ra những biện pháp nhằm xử lý kịp thời tình trạng hiện tại tại làng nghề Tề Lỗ. 

Theo Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ huyện Yên Lạc lần thứ XX nhiệm kỳ 2010-2015, Ban chấp hành Đảng bộ huyện Yên Lạc ban hành Nghị quyết về nhiệm vụ, giải pháp giảm thiểu ô nhiễm môi trường giai đoạn 2011-2015 như sau: “Tỉnh cần nâng cao công tác tuyên truyền thường xuyên bằng nhiều hình thức đa dạng. Bên cạnh đó, duy trì tốt hoạt động của tổ vệ sinh môi trường ở các thôn, làng để thu gom rác thải của các tổ chức, cá nhân trên địa bàn, xử lý đảm bảo vệ sinh môi trường. Không để tình trạng rác thải vứt bừa bãi ở nơi công cộng, ven làng, kênh mương, dọc các tuyến đường giao thông gây ô nhiễm". 

Chủ đầu tư Cụm công nghiệp làng nghề Tề Lỗ là UBND huyện Yên Lạc cũng chịu trách nhiệm đứng ra thành lập Ban quản lý làng nghề. Thế nhưng, cho tới thời điểm hiện tại, mọi thông tin quy hoạch, khắc phục chỉ là những nghị quyết trên giấy, còn trên thực tế, tình trạng ô nhiễm đáng báo động này vẫn tiếp tục diễn ra. Điều này cũng khiến cho nhiều người dân đặt dấu hỏi về trách nhiệm của UBND huyện Yên Lạc trong việc quản lý cụm công nghiệp làng nghề. Vì hơn hết, tình trạng ô nhiễm sẽ không thể chấm dứt trong một sớm, một chiều nếu không có sự vào cuộc quyết liệt của cơ quan chức năng.