Cô đồng Gen Z Nguyễn Hà An: “Hầu đồng là hành trình tìm về với bản ngã cá nhân, lan tỏa giá trị truyền thống dân tộc”

PV: Chào chị Hà An, điều gì đã khiến chị quyết định ra trình đồng mở phủ và trở thành cô đồng?

Nguyễn Hà An: Thuở nhỏ, tôi đã được tiếp xúc với tín ngưỡng thờ Mẫu qua những chuyến đi viếng đền, chùa cùng gia đình. Vì vậy, tôi quen với lề lối thờ cúng và phụng sự từ rất sớm. Lớn lên ra Hà Nội học tập và làm việc, tôi trải qua một vài biến cố và có cơ hội tìm hiểu sâu hơn về tín ngưỡng dân gian này. Tôi đã dành một khoảng thời gian hơn 2 năm nghiêm túc theo thầy học để hiểu được những giá trị bên trong đạo Mẫu, nhận thức đúng đắn vai trò của việc gìn giữ và phát huy di sản văn hóa của dân tộc trong thời đại ngày nay. Dựa trên những yếu tố đó, tôi quyết định ra trình đồng mở phủ và trở thành cô đồng từ tháng 11 năm 2023.

PV: Khi quyết định ra trình đồng mở phủ, chị đã nhận được phản ứng như thế nào từ gia đình và mọi người xung quanh? 

Nguyễn Hà An: Gia đình tôi ủng hộ và tôi nghĩ điều này xuất phát từ quá trình nỗ lực không ngừng của cả tôi và gia đình. Qua một khoảng thời gian khá dài theo thầy học, tôi không chia sẻ nhiều với mọi người xung quanh mà âm thầm cải thiện bản thân từ những điều nhỏ nhất. Chẳng hạn như mỗi lần có dịp lễ đến, tôi chăm chút, tỉ mỉ lo liệu cho bàn thờ gia tiên. Từ những việc làm đó, những người thân của tôi dần cảm nhận được sự thay đổi tích cực qua tín ngưỡng mà tôi theo. Vì thế, hành trình theo đuổi đạo Mẫu của tôi luôn có sự đồng hành, hậu thuẫn tận tình của gia đình, đó chính là động lực để tôi theo đuổi tín ngưỡng đến thời điểm hiện tại.

PV: Cuộc sống của chị thay đổi như thế nào sau khi trở thành cô đồng?

Nguyễn Hà An: Trước khi trở thành một cô đồng, mỗi khi gặp khó khăn, tôi thường dễ bị tiêu cực, phóng đại thử thách. Những vấn đề trong công việc, sức khỏe hay tình cảm khi không được như ý, tôi dễ bực tức và khó kiểm soát được bản thân. Sau một thời gian tham gia vào tín ngưỡng, tôi học được cách hài hòa cuộc sống, sắp xếp tối ưu trong công việc và trân trọng các mối quan hệ chất lượng. Nhờ tín ngưỡng, tôi biết tu dưỡng bản thân theo những điều tốt đẹp, giúp cuộc sống nhẹ nhàng, an yên hơn.

PV: Theo chị Hà An, giá trị văn hóa truyền thống được truyền tải tới các bạn trẻ như thế nào thông qua nghi thức hầu đồng?

Nguyễn Hà An: Trước tiên, hầu đồng là một nghi lễ thuộc tín ngưỡng thờ Mẫu, được UNESCO vinh danh là di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại. Việc tôi thực hành và gìn giữ nghi thức này góp phần giúp cho thế hệ trẻ nhận thức rõ được giá trị, độc đáo của văn hóa dân tộc. Ngoài ra, trong hầu đồng, các chầu văn không chỉ là lời ca tiếng hát, mà còn là sự kết hợp tinh tế giữa nhạc cụ truyền thống như đàn nguyệt, sáo nhị, mang đậm chất thơ, có nội dung ca ngợi quê hương, đất nước. Đó là nét đặc sắc của nghệ thuật dân tộc Việt Nam, được lưu truyền qua bao thăng trầm lịch sử. Cuối cùng, cũng như các thanh đồng khác, tôi tham gia vào hầu đồng là cơ hội để thể hiện dấu ấn bản sắc cá nhân, hiểu được bản ngã chính mình, là cơ hội để kết nối văn hóa thời xưa và nay, góp phần lan tỏa sâu rộng tín ngưỡng này đến với thế hệ trẻ Việt Nam hay bạn bè quốc tế.

PV: Ngoài thực hành tín ngưỡng, chị đã tham gia thêm những hoạt động gì nhằm góp phần lan tỏa và phát huy giá trị văn hóa thờ Mẫu?

Nguyễn Hà An: Hiện tại tôi đang làm về nghiên cứu sản phẩm và nghiên cứu thị trường cho một thương hiệu thời trang tại Hà Nội, hàng ngày tiếp xúc với những yếu tố hiện đại. Tuy nhiên, chính sự tiếp xúc đó lại khiến tôi mong muốn, khát khao tìm về với bản ngã cá nhân, tính “truyền thống” ở bên trong con người. Đó cũng là lý do thôi thúc tôi xây dựng kênh trên nền tảng TikTok để truyền tải thông điệp tích cực, chính xác về văn hóa thờ Mẫu. Hiện tại, kênh thu hút hơn 33.000 lượt theo dõi và tôi đã có kế hoạch phát triển kênh chi tiết trong năm tới. Tôi hy vọng có thể lan tỏa sâu rộng hơn, đặc biệt là các bạn trẻ, để có thể cảm nhận rõ nét về tín ngưỡng này.

PV: Thời gian qua có không ít những ý kiến tiêu cực xung quanh tín ngưỡng thờ Mẫu. Chị có lời khuyên nào để giúp các bạn trẻ tiếp cận tín ngưỡng này một cách đúng đắn và tích cực hơn? 

Nguyễn Hà An: Trong suốt thời gian làm kênh TikTok, tôi có nhận về những bình luận trái chiều xoay quanh tín ngưỡng thờ Mẫu. Tuy nhiên, tôi cố gắng không bị ảnh hưởng và đi theo kế hoạch xây dựng kênh để làm sao truyền tải thông tin chính thống, tích cực, mang lại nhiều giá trị cho người xem. Với niềm tin vào bản thân và sự tiếp sức từ người thân xung quanh, tôi tự tin mình có thể lan tỏa những thông điệp tốt đẹp về đạo Mẫu và không để thông tin tiêu cực xung quanh tín ngưỡng ảnh hưởng đến người theo dõi mình. 

Đối với mỗi cá nhân, trước tiên chúng ta cần có niềm tin vào bản thân. Mỗi cá nhân đều phải làm chủ cuộc sống. Những lời bói toán, cảnh báo đen đủi, không may mắn có thể xem như một “gợi ý” để rèn luyện bản thân tốt hơn, nhưng không nên hoàn toàn tin vào chúng và đánh mất niềm tin vào chính mình. Đặc biệt, nếu chúng ta trau dồi kiến thức, học tập không ngừng, thì sức mạnh nội lực bên trong càng lớn, sẽ chiến thắng những thử thách cam go. Ngoài ra, khi gặp khó khăn, chúng ta có thể tâm sự với những người thân quen có kinh nghiệm trong vấn đề mà cá nhân đang gặp phải, để họ đưa cho ra những lời khuyên bổ ích, định hướng đúng đắn cho bản thân theo hướng tìm nguyên nhân và giải quyết vấn đề.

PV: Cảm ơn những chia sẻ của chị Hà An!