Chuyến bay đầu tiên “bắt sóng” với Trường Sa trong ký ức người chiến sĩ Không quân

Vinh hạnh nhận nhiệm vụ đặc biệt

PV: Được biết, Thượng tướng là người thực hiện chuyến bay đầu tiên liên lạc với các chiến sĩ ở Trường Sa bằng vô tuyến điện. Đồng chí hãy chia sẻ thêm về mục đích của chuyến bay này?

Thượng tướng Võ Văn Tuấn: Trước đây, sự liên lạc giữa Không quân và Hải quân chỉ là những thông báo ngắn. Mọi liên lạc giữa đất liền và hải đảo hầu như chỉ qua những lá thư theo tàu chở nhu yếu phẩm ra đảo. Do đó, thư khi ra đến đảo thì thường đã trễ, không đáp ứng kịp nhu cầu thông tin quân sự cũng như thông tin cá nhân từ gia đình tới các chiến sĩ. 

Để khắc phục những khó khăn đó, cấp trên đã giao nhiệm vụ cho tôi (khi đó là Thiếu tá - phi đội trưởng phi đội 2, Trung đoàn Không quân 937, Sư đoàn Không quân 372) và đồng chí Hồ Kim Tuấn (khi đó là Thượng úy) thực hiện chuyến bay liên lạc với bộ đội Trường Sa bằng vô tuyến điện. Thời bấy giờ, việc liên lạc được với phi công trên trời là một bước tiến rất lớn trong nỗ lực củng cố phương tiện quân sự hiện đại. Ngoài ra, tôi nghĩ rằng khi nhiệm vụ thành công thì chắc chắn tinh thần của bộ đội ngoài đảo hẳn cũng được động viên nhiều.  

Đã có nhiều máy bay không quân bay ra Trường Sa từ năm 1988 nhưng không đủ nhiên liệu bay lâu để ở lại trò chuyện với các chiến sĩ trên đảo. Do đó, đến đầu xuân năm 1990 mới có chuyến bay liên lạc bằng vô tuyến điện của bộ đội Không quân. Tổ bay của tôi đã thay mặt nhân dân đất liền gửi lời chúc Tết đến bộ đội Trường Sa.

PV: Phi công bay biển Trường Sa thường phải đối diện với rất nhiều khó khăn. Trong chuyến bay này, đồng chí đã gặp phải những khó khăn gì? Với kỹ năng và kinh nghiệm của mình, đồng chí đã xử lý những tình huống đó như thế nào?

Thượng tướng Võ Văn Tuấn: Khó khăn đầu tiên là phi công như tôi nếu muốn liên lạc với chỉ huy ở đất liền thì cần thông qua một máy bay chuyển tiếp bay trên cao. Khoảng cách từ sân bay Phan Rang, tỉnh Ninh Thuận đến đảo Trường Sa Lớn là hơn 400km. Với cự ly đó, phi công không thể liên lạc trực tiếp với đất liền. Chuyến bay ra Trường Sa bắt buộc phải có thêm một máy bay vận tải quân sự A26, bay rất cao để chuyển tiếp thông tin. Liên lạc kiểu chuyển tiếp như vậy không thuận lợi cho phi công khi chuyến bay nảy sinh vấn đề phức tạp, cần nhận thông tin để xử lý trong thời gian ngắn.

Khó khăn tiếp theo là thời tiết xấu. Khi tôi bay cách xa đất liền khoảng 200km thì bắt đầu có mây dông, hay còn gọi là mây tích điện. Những đám mây đó rất nguy hiểm. Bay vào trong những đám mây ấy, máy bay có thể bị hỏng, thậm chí là gặp tai nạn. Với quyết tâm cao, tôi tránh những đám mây tích điện đó bằng cách bay lên cao trên 10.000 km, vượt qua đỉnh đám mây. May mắn là tôi đã vượt qua vùng đó an toàn.

Thông thường, nếu thời tiết xấu, phi công có thể quay về. Nhưng đây là nhiệm vụ đặc biệt, cho nên tổ bay của tôi khi ấy hạ quyết tâm, bằng mọi cách phải ra được đảo, liên lạc thành công với bộ đội Trường Sa. 

Lời chúc Tết không thể nào quên 

PV: Cảm xúc của đồng chí như thế nào khi thấy Trường Sa và trò chuyện với các chiến sĩ trên đảo?

Thượng tướng Võ Văn Tuấn: Tôi cũng bay ra Trường Sa nhiều nhưng lần này thêm một nhiệm vụ như thế thì có cảm xúc vô cùng đặc biệt. Vinh dự, phấn khởi và xúc động là những gì trong tôi cảm nhận khi nhìn thấy Trường Sa Lớn. Trường Sa ngày xưa với bây giờ khác nhau nhiều lắm, có thể nói là chẳng liên quan gì đến nhau! Nhìn từ trên cao, Trường Sa chỉ là hòn đảo hoang hoang vắng. Chỉ có con đường chính đơn sơ cùng vài cái nhà cấp bốn mà người ta dựng lên bằng những vật liệu cũ kỹ. Cây cối cũng chẳng có.

Bay thấp xuống chút, tôi thấy bộ đội mình. Bộ đội Trường Sa biết hôm ấy sẽ có máy bay tới. Mấy chục người hệt nhau, chỉ mặc mỗi quần đùi vì trời nóng, và cũng toàn con trai với nhau. Tôi thấy họ khua chân múa tay, cầm cả xô, chậu nhảy tưng tưng trên đảo để chào đón. Trông họ như thổ dân vậy!

Sau đó, tôi nói chuyện và chúc Tết tới anh em bộ đội trên đảo. Trước lúc làm nhiệm vụ, tôi cũng đắn đo nên nói gì, nhưng cuối cùng vẫn quyết định để cảm xúc lúc đó lên tiếng.

Bây giờ nói lại câu chúc Tết có thể không thật chính xác, nhưng tôi vẫn nhớ nội dung thế này: Thay mặt đất liền, chúng tôi xin gửi lời chúc Tết và những lời chúc tốt đẹp nhất tới anh em ngoài quần đảo Trường Sa thân yêu. Chúc cho anh em luôn vững chắc tay súng, bảo vệ vùng biển đảo thiêng liêng của Tổ quốc!

Sự xúc động và nội dung câu chúc Tết ấy đến bây giờ tôi cũng không thể quên. Có thể nói, đây là chuyến bay để lại dấu ấn sâu đậm trong cuộc đời tôi.

PV:. Nhân dịp Kỷ niệm 61 năm Ngày truyền thống Quân chủng Phòng không - Không quân, là thế hệ trước, Thượng tướng có điều gì nhắn gửi tới tới thế hệ phi công quân sự trẻ hiện nay?

Thượng tướng Võ Văn Tuấn: Hiện nay, khả năng của Không quân ta đã được nâng cao rất nhiều. Thế hệ phi công quân sự mới luôn hoàn thiện các kỹ năng; các phương pháp sử dụng vũ khí, trang bị và cách đánh. Thế hệ trước như chúng tôi hoàn toàn yên tâm và tin tưởng về thế hệ kế cận. 

Tôi mong muốn gửi gắm đôi điều tới các chiến sĩ Không quân: Bao nhiêu lần cất cánh là bấy nhiêu lần hạ cánh. Phải luôn đảm bảo an toàn bay. Và trong bất kỳ tình huống nào, chúng ta phải luôn sẵn sàng thực hiện nhiệm vụ và thực hiện thắng lợi nhiệm vụ ở mức cao nhất. Như thế, đối phương sẽ không có những hành động gây hấn, xung đột vũ trang hoặc xâm lược. Khi chúng ta mạnh, chúng ta sẽ luôn tự tin với tiềm lực của mình và bảo vệ vững chắc Tổ quốc từ xa. Có thế, chiến tranh mới không thể xảy ra tại đất nước hòa bình này.  

Đồng thời, những chiến sĩ trẻ hãy luôn khắc ghi lời thề danh dự của bộ đội cụ Hồ. Chúng ta là quân đội từ nhân dân mà ra, vì nhân dân mà chiến đấu. Khi nào Tổ quốc cần, nhân dân cần thì chúng ta phải đi đầu tiên phong. Đó là con đường binh nghiệp đầy thiêng liêng và cao quý mà mỗi người chiến sĩ cần hướng đến.

PV: Xin cảm ơn những chia sẻ của đồng chí!