Sinh viên trong kỷ nguyên vươn mình (Bài 1): Sinh viên đứng ở đâu trong hành trình phát triển của đất nước?

Sinh viên là lực lượng tiên phong trong đổi mới sáng tạo

Trong bối cảnh Việt Nam đang vươn mình mạnh mẽ, khát vọng “phồn vinh, hạnh phúc” không chỉ là mục tiêu của Đảng và Chính phủ mà còn là lời hiệu triệu gửi đến toàn xã hội, đặc biệt là thế hệ trẻ. Những thành tựu về kinh tế, chuyển đổi số, hội nhập quốc tế, đổi mới sáng tạo… đã và đang mở ra một hệ sinh thái cơ hội đầy tiềm năng, nơi sinh viên có thể cống hiến, tham gia trực tiếp vào quá trình xây dựng đất nước. Trong thời đại mới, sinh viên không thể chỉ học để mưu cầu cho riêng mình mà cần hiểu rằng: chính họ đang giữ trong tay một phần vận mệnh của dân tộc.

Trước hết, sinh viên đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy phát triển kinh tế và đổi mới sáng tạo. Với sự bùng nổ của cách mạng công nghiệp 4.0, Việt Nam đang chuyển mình mạnh mẽ trong các lĩnh vực như trí tuệ nhân tạo, công nghệ xanh và kinh tế số. Nhận thức được tầm nhìn chiến lược tương lai, sinh viên nói chung và đặc biệt sinh viên học tập và nghiên cứu trong các ngành STEM (khoa học, công nghệ, kỹ thuật, toán học) đang trở thành lực lượng nòng cốt trong việc nghiên cứu và ứng dụng công nghệ mới. Các dự án khởi nghiệp công nghệ của sinh viên cũng được đầu tư mạnh mẽ, từ ứng dụng hỗ trợ nông nghiệp thông minh đến các giải pháp bảo vệ môi trường... Những sản phẩm ấy không chỉ giải quyết nhiều vấn đề thực tiễn mà còn góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia.

Sinh viên là tầng lớp có cơ hội tiếp cận gần nhất với tri thức hiện đại, công nghệ mới và tư duy toàn cầu. Một trong những tấm gương sáng tạo là bạn Phạm Văn Khôi – sinh viên Trường Đại học Kinh tế Quốc dân, một trong những gương mặt đạt giải Triển vọng tại Cuộc thi Tìm kiếm ý tưởng khởi nghiệp và đổi mới sáng tạo trong kinh doanh nông nghiệp AGRIUP 2024. Bên cạnh các hoạt động học tập và nghiên cứu, Văn Khôi cùng đội của mình đã triển khai dự án “Tranh xếp hình từ mùn cưa” – một ý tưởng sáng tạo nhằm tận dụng phế, phụ phẩm từ quá trình sản xuất gỗ.

Khôi chia sẻ tại chung kết Cuộc thi: “Mình và các bạn đã cùng nhau thực hiện dự án “Tranh xếp hình từ mùn cưa” với mong muốn tận dụng những mẩu gỗ thừa tưởng chừng bỏ đi để tạo ra những sản phẩm vừa có giá trị kinh tế cho bà con, vừa góp phần bảo vệ môi trường. Mỗi bức tranh không chỉ mang đậm bản sắc văn hoá dân tộc mà còn có thể dùng làm đồ chơi, học cụ cho các em nhỏ – giúp các em vừa học vừa chơi, lại thêm yêu quê hương, nguồn cội”.

Sinh viên là "chiến binh" trên mặt trận văn hóa tư tưởng

Bảo vệ đất nước không chỉ là trách nhiệm của lực lượng vũ trang mà còn là sứ mệnh của mỗi công dân, trong đó sinh viên đóng vai trò quan trọng trong việc giữ vững bản sắc văn hóa, bảo vệ nền tảng tư tưởng, đặc biệt là trên không gian mạng. Trước sự xâm nhập ngày càng tinh vi của những quan điểm sai trái, thù địch, sinh viên chính là lực lượng nòng cốt trong việc bảo vệ nền tảng tư tưởng, đấu tranh trên không gian mạng và lan tỏa các giá trị tích cực đến cộng đồng.

Giữ gìn bản sắc văn hóa là một phần không thể tách rời trong sứ mệnh ấy. Bản sắc dân tộc không chỉ nằm trong sách vở hay di sản mà sống động trong đời sống hằng ngày, thể hiện qua cách nói năng, ứng xử, trang phục,... Nhiều sinh viên hiện nay đã có ý thức mạnh mẽ trong việc gìn giữ và phát huy văn hóa dân tộc: từ việc chủ động tìm hiểu lịch sử, tham gia các hoạt động truyền thống đến sáng tạo nội dung số mang đậm bản sắc Việt trên nền tảng mạng xã hội.

Với tinh thần trách nhiệm, hiểu biết và bản lĩnh, sinh viên Việt Nam đang ngày càng thể hiện vai trò của mình không chỉ trong học tập, nghiên cứu mà còn trong bảo vệ chủ quyền tư tưởng và an ninh văn hóa quốc gia. Mỗi bình luận tích cực hay bài viết phản biện đều là một “đòn phản công” đầy hiệu quả trên mặt trận tưởng như vô hình nhưng vô cùng quyết liệt: mặt trận văn hóa - tư tưởng trong kỷ nguyên số.

Sinh viên với trách nhiệm lan tỏa lòng nhân ái

Trong xã hội hiện đại khi nhịp sống ngày càng gấp gáp, không ít người dần trở nên vô cảm, thờ ơ trước nỗi đau và khó khăn của người khác. Chính trong bối cảnh ấy, sinh viên là lực lượng quan trọng trong việc lan tỏa tinh thần nhân ái, giữ lửa tình người trong cộng đồng. Họ không để mình trở thành những bóng ma im lặng trong dòng chảy hỗn loạn của thông tin mà dũng cảm vạch trần những hành vi lệch chuẩn, bảo vệ lẽ phải và đồng hành với những mảnh đời yếu thế.

Không chỉ dừng lại ở lý tưởng hay lời kêu gọi, sinh viên Việt Nam đã và đang hành động cụ thể qua hàng loạt phong trào giàu ý nghĩa. Các hoạt động như “Sinh viên 5 tốt”, “Mùa hè xanh”, “Tiếp sức mùa thi”, “Thanh niên tình nguyện vì cộng đồng”...không chỉ mang lại những giá trị thiết thực cho xã hội mà còn là môi trường rèn luyện tinh thần nhân ái và trách nhiệm công dân cho người trẻ. Họ có mặt tại các vùng sâu vùng xa để giúp đỡ đồng bào khó khăn, hay dọn rác bảo vệ môi trường, hiến máu cứu người, tổ chức các lớp học miễn phí cho trẻ em nghèo hay cùng địa phương tuyên truyền phòng chống dịch bệnh.

Nguyễn Như Quỳnh – sinh viên Học viện Báo chí và Tuyên truyền – là một trong số hàng ngàn bạn trẻ đã chọn hành động thay vì đứng yên trước những khó khăn của xã hội. Bạn chia sẻ: “Mình tham gia tình nguyện từ năm hai đại học, khi tham gia chiến dịch Mùa hè xanh. Lúc đó, mình chỉ nghĩ đơn giản là muốn trải nghiệm, làm điều gì đó ý nghĩa hơn là chỉ học trên giảng đường. Nhưng sau những chuyến đi, được gặp gỡ, giúp đỡ bà con ở vùng sâu vùng xa, mình nhận ra tình nguyện không chỉ là cho đi mà còn là cơ hội để mình học hỏi, trưởng thành và cảm nhận sâu sắc hơn về trách nhiệm với cộng đồng.” Từ trải nghiệm cá nhân ấy, Quỳnh tiếp tục tham gia nhiều hoạt động xã hội khác, lan tỏa cảm hứng tích cực tới bạn bè và người xung quanh.

Đứng giữa dòng chảy thay đổi không ngừng, sinh viên hôm nay không chỉ là nhân tố tham gia mà còn là nhân tố quyết định, góp phần làm nên diện mạo tương lai của đất nước. Sứ mệnh ấy không chỉ là trách nhiệm mà còn là niềm tự hào, là minh chứng cho sức trẻ, sự sáng tạo và khát vọng vươn cao của một thế hệ đang viết tiếp hành trình phát triển bền vững của dân tộc.