Giữ hồn nghề miến ở làng So trăm tuổi
Miến dong làng So từ lâu đã trở thành niềm tự hào của người dân Hà Nội, nổi tiếng với sợi miến dai, mềm và mang hương vị đặc trưng khó quên.
Giữa vùng quê yên bình của xã Cộng Hòa, huyện Quốc Oai (Hà Nội), có một làng nghề đã tồn tại và phát triển qua hàng nghìn năm – làng So. Nơi đây không chỉ được biết đến bởi phong cảnh hữu tình, bốn bề là núi non xanh ngắt, mà còn nổi danh khắp miền bởi đặc sản miến dong, thứ quà quê giản dị mà tinh tế, chứa đựng trong từng sợi miến là công sức và niềm tự hào của bao thế hệ người dân. Những sợi miến trong veo, dẻo dai, khi nấu lên vẫn giữ trọn hương vị đặc trưng của dong riềng đất Bắc đã làm nên thương hiệu “miến dong làng So” – biểu tượng của sự cần cù, khéo léo và tinh hoa ẩm thực Hà Nội xưa.
Theo lời kể của người dân, nghề làm miến ở làng So đã xuất hiện cách đây hơn mười thế kỷ. Cái tên “miến làng So” cũng gắn liền với ngôi đình cổ kính của làng – đình So. Từ thuở xưa, người dân vẫn truyền nhau câu nói “Cỗ yến thiếu miến làng So”, ý nói dù mâm cỗ có phong phú đến đâu, nếu không có món miến đặc sản của làng So thì vẫn chưa thể gọi là trọn vị.
Trải qua nhiều thế hệ, người dân nơi đây vẫn miệt mài gìn giữ và phát triển nghề truyền thống của cha ông, góp phần tạo nên thương hiệu “miến làng So” nổi tiếng gần xa.
Điều làm nên hương vị khác biệt của miến làng So chính là nguyên liệu – củ dong riềng. Loại củ này chỉ đạt chất lượng cao khi được trồng ở vùng đất màu mỡ, khí hậu phù hợp. Những củ dong to, đều, đủ độ già sẽ được rửa sạch rồi nghiền thành bột. Bột sau đó được lọc kỹ qua nhiều công đoạn để loại bỏ cặn, sạn, giúp sợi miến thành phẩm mịn và trong hơn.
Khi bột đã đạt yêu cầu, người thợ sẽ đem tráng bánh, phơi, rồi cắt thành sợi và phơi khô thêm một lần nữa trước khi đóng gói. Nếu trước kia, mọi công đoạn đều làm thủ công, phụ thuộc hoàn toàn vào kinh nghiệm của người thợ, thì ngày nay, người dân đã đầu tư máy móc hiện đại để nâng cao năng suất và đảm bảo chất lượng đồng đều.
Anh Dương Đình Khôi – chủ cơ sở sản xuất miến dong Dương Kiên – chia sẻ: “Làm miến mang lại hiệu quả kinh tế, vừa giúp người dân có việc làm ổn định, vừa gìn giữ được bản sắc của làng nghề truyền thống.”
Trung bình mỗi ngày, các cơ sở trong làng sản xuất khoảng 4–5 tấn miến. Dịp cuối năm, khi nhu cầu thị trường tăng mạnh, cả làng lại tất bật suốt ngày đêm để kịp giao hàng. Những chuyến xe chở đầy miến nối nhau rời làng, mang hương vị đặc sản làng So đến khắp nơi.
Theo lãnh đạo UBND xã Cộng Hòa, hằng năm địa phương đều phối hợp với Phòng Nông nghiệp và Môi trường huyện Quốc Oai tổ chức tập huấn cho người dân về quy trình sản xuất sạch, đảm bảo an toàn thực phẩm.
Đặc biệt, năm 2024, sản phẩm miến làng So đã được Cục Sở hữu trí tuệ công nhận đạt chuẩn OCOP 4 sao. Đây là bước tiến quan trọng giúp thương hiệu miến làng So vươn xa hơn, không chỉ có mặt ở nhiều tỉnh, thành trong nước mà còn được quảng bá ra một số nước trong khu vực.
Người dân làng So luôn tự hào khi sản phẩm của quê hương mình ngày càng được nhiều người biết đến. Trên mâm cơm ngày Tết của mỗi gia đình Việt, sợi miến trong veo, dẻo dai của làng So vẫn luôn là món ăn không thể thiếu – một biểu tượng của hương vị truyền thống và niềm tự hào quê hương.