Mưa Đỏ - Mốc son chói lọi của điện ảnh chiến tranh Việt Nam

Một dấu ấn của Điện ảnh Quân đội Nhân dân

Sau ngày đầu khởi chiếu chính thức (22/08/2025), "Mưa Đỏ" đã thu về hơn 52 tỷ đồng, và sau ba tuần công chiếu, con số này đã chạm mốc hơn 485 tỷ đồng, không chỉ dẫn đầu tất cả các phòng vé hiện nay mà còn phá kỷ lục của hàng loạt bộ phim đình đám trước đây như Bộ tứ báo thủ (2025) của đạo diễn Trấn Thành hay Lật mặt 7 (2024) của đạo diễn Lý Hải.

Đại tá Kiều Thanh Thuý - giám đốc sản xuất phim, đại diện nhà sản xuất đã chia sẻ với báo Dân trí: “Bộ phim ra mắt đúng dịp kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9, nhằm tri ân sự hy sinh to lớn của các thế hệ cha anh, đồng thời giáo dục lòng yêu nước, niềm tự hào dân tộc cho cán bộ, chiến sĩ và nhân dân, đặc biệt là thế hệ trẻ hôm nay”. Về kinh phí đầu tư cho "Mưa Đỏ", Đại tá cho biết, với Điện ảnh Quân đội nhân dân, làm phim là thực hiện nhiệm vụ chính trị, nên khó có thể quy đổi thành con số chi phí cụ thể cũng như không hướng đến mục tiêu doanh thu thương mại.

Nhận xét về bộ phim, nhà báo Ngọc Nick M cho rằng "Mưa Đỏ" là tác phẩm mà Điện ảnh Quân đội Nhân dân không làm thì khó có đơn vị nào làm được. Bộ phim sở hữu những đại cảnh hoành tráng, lượng bom đạn, vũ khí dày đặc nhằm phục vụ cho công tác quay phim mà hiếm đội ngũ bên ngoài nào có thể trang bị được. Không chỉ có lợi thế về khí tài, bộ phim còn có sự tham gia của những vị đại tướng, đại tá,... cùng nhiều anh hùng, thương binh, liệt sĩ trong những cảnh quay quan trọng, giúp người xem thấy rõ hơn sự mất mát trong cuộc chiến tại Thành cổ.

Điểm chạm giữa Mưa Đỏ và khán giả đại chúng

Không chỉ sở hữu kịch bản chất lượng, "Mưa Đỏ" còn đặc biệt tạo ấn tượng với khán giả đại chúng bằng sự vượt trội về mặt hình ảnh khi sở hữu bối cảnh chân thực thời chiến: mặt đất bị cày xới bởi mưa bom bão đạn, xác những người lính nằm la liệt không kịp chôn cất,... Bên cạnh đó, tiểu đoàn K3 Tam Sơn với hình ảnh những người lính được khắc họa chi tiết với tính cách và xuất thân khác biệt nhưng đều hội tụ lại ở sự anh dũng và sẵn sàng hy sinh vì đất nước. Đây là điểm nhấn thu hút của bộ phim đến với thế hệ trẻ.

Nhà báo Ngọc Nick M cho rằng, với thế hệ 8x hay 9x, những bộ phim thời chiến trước đây thường được xem như những hoạt động ngoại khóa bắt buộc, thiếu thu hút trong khi Hollywood chiếm ưu thế với các bom tấn đình đám. Thế nhưng hiện nay, phim Việt đã thay đổi theo chiều hướng tốt hơn và tìm được tiếng nói chung với khán giả trẻ.

Nhà phê bình Nguyên Lê nhận xét dù Mưa đỏ tập trung miêu tả cả hai phía giữa ta và địch nhưng vẫn giữ được sự trung lập trong cách miêu tả. Không phải vì là địch mà nhân vật nào cũng phải thật xấu xí hay hài hước quá đà cũng như xây dựng tốt tâm lý của từng người lính trên chiến trường. Tuy có sự khác nhau trong tư tưởng nhưng không có sự thiên vị hay dè bỉu phe còn lại.

Khi nói về sự thành công của bộ phim, nhà báo Ngọc Nick M và nhà phê bình Nguyên Lê cho rằng một phần lớn được tạo ra nhờ vào “điểm rơi” hoàn hảo của nó. Nếu như bộ phim này được chiếu vào những dịp bình thường, không gắn với các sự kiện trọng đại của đất nước như dịp kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9 như năm nay thì chưa chắc đã được đón nhận nồng nhiệt như vậy. Những thước phim đầu tiên cộng với thời điểm công chiếu đã tạo nên sự hào hứng, tò mò rất lớn không chỉ từ khán giả mà còn từ giới mộ điệu.

“Những bộ phim của chúng ta, về chúng ta và do chúng ta kể”

Thành công của “Đào, Phở và Piano”, “Địa đạo”, và giờ đây là "Mưa Đỏ" đều là những dấu ấn quan trọng trong dòng phim chiến tranh Việt Nam. Nền tảng của các tác phẩm này đều dựa trên chất liệu thật: từ những chiến trường, bối cảnh cụ thể, với con người và những câu chuyện chân thật đã đẩy cảm xúc của khán giả lên cao độ. Theo đạo diễn Đặng Thái Huyền chia sẻ trong một lần phỏng vấn về câu chuyện hậu trường của "Mưa Đỏ": “Rất nhiều tình tiết trong "Mưa Đỏ" nếu làm hết giống tiểu thuyết sẽ vượt ngưỡng cảm xúc khiến cho khán giả khó chịu đựng được, có nhiều tình tiết vượt ngưỡng cảm xúc như vậy thì cả tim lẫn não người xem sẽ rất mệt mỏi”. Dù bộ phim không bám sát 100% nguyên tác để phù hợp với khán giả đại chúng nhưng chúng ta vẫn thấy được sợi dây kết nối của bộ phim với tiểu thuyết và hơn cả là với lịch sử. Thành công của "Mưa Đỏ" đã góp phần khiến cho nguyên tác của nhà văn Chu Lai được độc giả tìm đọc nồng nhiệt, nâng cao tầm vóc của tác phẩm.

Bên cạnh đó, phim còn có sự góp mặt của những cựu chiến binh trong trận chiến Thành cổ năm xưa trong việc cố vấn cũng như tham gia trực tiếp trong bộ phim. Nói về phim chiến tranh cách mạng,nhà phê bình Nguyên lê một lần nữa nhấn mạnh đây là những bộ phim “được kể trên chính mảnh đất của mình, bằng tiếng nói và thủ pháp kể chuyện của chúng ta chứ không phải góc nhìn từ người nước ngoài. Đây là một điều đáng tự hào và đáng trân trọng bởi nó khẳng định một điều: đây là những bộ phim của chúng ta, về chúng ta và do chúng ta kể”.

Xu hướng làm phim chiến tranh cách mạng trong tương lai

Theo nhà báo Ngọc Nick M, sau thành công của loạt phim về chiến tranh của Việt Nam, chắc chắn sẽ có nhiều nhà đầu tư tìm kiếm những câu chuyện lịch sử để khai thác vì đây là dòng phim rất quan trọng, có độ lan tỏa lớn và tính bền vững cao. Những tác phẩm ấy sẽ được nhắc đến, thậm chí là được chiếu trong rất nhiều dịp trọng đại của đất nước. Tuy nhiên, sản xuất những bộ phim về đề tài chiến tranh - cách mạng không hề đơn giản. “Nếu một phim kinh dị tại Việt Nam thường có kinh phí sản xuất dao động từ 15 - 30 tỷ đồng, thì phim chiến tranh đòi hỏi mức đầu tư lớn hơn nhiều, có thể từ 60 - 100 tỷ. Số tiền đầu tư lớn như vậy đồng nghĩa với rủi ro rất cao, khiến các nhà đầu tư e ngại khi phải bỏ ra khoản tiền lớn cho một dự án mà họ không chắc có thành công hay không. Trong khi đó các nhà đầu tư sẽ cân nhắc hoặc sẵn sàng chi số tiền nhỏ hơn, khoảng 1 - 2 tỷ để thử nghiệm một bộ phim thương mại.” - Anh Ngọc chia sẻ.

Có thể thấy, việc dòng phim chiến tranh trong năm nay có hai tác phẩm thành công vang dội là "Địa đạo" và "Mưa Đỏ" đã tạo nên cú hích mạnh mẽ cho các đơn vị sản xuất phim Việt Nam, từ nhà nước đến tư nhân. Khi bày tỏ quan điểm về tương lai của điện ảnh nước nhà, nhà báo Ngọc Nick M cho rằng có thể các nhà làm phim sẽ tập trung sản xuất từ hai đến ba bộ phim chiến tranh chất lượng thay vì việc một mùa phim tràn ngập thể loại thương mại như hiện nay.

Không chỉ là vấn đề tài chính, nhà phê bình Nguyên Lê nhấn mạnh thêm: “Dù nguồn ngân sách đến từ tư nhân hay nhà nước, điều quan trọng nhất vẫn là cách triển khai dự án. Trường hợp của "Mưa Đỏ" cho thấy, vốn tư nhân có thể rất hạn chế hoặc thậm chí không có nhưng cách làm phim của họ có sự hoà hợp tinh tế giữa hình ảnh với âm thanh, giữa thể loại và thị hiếu khán giả. Khi đã làm tốt vấn đề về tài chính và thành công trong việc công chiếu trong nước, bước tiếp theo là làm sao để tiếp cận và khiến khán giả quốc tế hiểu được sự kiện, câu chuyện cá nhân của mình, hiểu được tâm hồn, suy nghĩ và những khung cảnh rất Việt Nam. Cách làm phim đòi hỏi tư duy vượt ngoài biên giới nhưng không cần phải hy sinh bản sắc Việt để làm hài lòng khán giả nước ngoài mà cần triển khai những câu chuyện địa phương (local story) theo cách kể toàn cầu (global telling)”.

"Mưa Đỏ" không chỉ là một bom tấn điện ảnh hoành tráng, mà còn là một khúc tráng ca vang vọng về tinh thần chiến đấu, tinh thần đoàn kết, sẻ chia và sự hy sinh cao cả của thế hệ trẻ Việt Nam - những người lính “xếp bút nghiên lên đường ra trận” - đã dũng cảm đối mặt với thử thách khốc liệt vì lý tưởng và niềm tin vào tương lai. Qua từng khung hình, "Mưa Đỏ" cùng nhiều tác phẩm chiến tranh - cách mạng khác không chỉ góp phần làm sống lại những trang sử hào hùng của dân tộc mà còn thành công trong việc truyền cảm hứng mạnh mẽ về lòng tự hào, tự tôn dân tộc, nhắc nhở thế hệ trẻ hôm nay về trách nhiệm xây dựng và phát triển đất nước.