Kế hoạch thí điểm phân loại rác tại nguồn từ tháng 06/2024 tại Hà Nội nhận được sự ủng hộ và kỳ vọng lớn từ người dân, nhưng trên thực tế vẫn bộc lộ nhiều vấn đề bất cập. Hiện nay, mô hình thí điểm này mới chỉ được áp dụng tại 4 phường: phường Phạm Đình Hổ (quận Hai Bà Trưng) và phường Giảng Võ, Trung Trực, Thành Công (quận Ba Đình), chiếm chưa đến 20% tổng số phường thuộc 3 quận tham gia.
Thêm vào đó, sự thiếu hụt về cơ sở vật chất, địa điểm để tập kết phân loại rác cũng là rào cản lớn. Những điểm tập kết rác hiện nay tại các phường trên địa bàn Hà Nội vẫn để rác bừa bữa ra hè, lề phố. Thậm chí tận dụng nhà vệ sinh công cộng để tập kết rác, gây mất mỹ quan đô thị.
Hơn nữa, tình trạng vứt rác bừa bãi, không đúng nơi quy định vẫn còn phổ biến, gây ảnh hưởng đến mỹ quan đô thị, tăng thêm gánh nặng cho công nhân vệ sinh môi trường..
Một công nhân môi trường ở tổ 4, chi nhánh quận Hai Bà Trưng bức xúc chia sẻ về nỗi niềm "dọn rồi lại dọn": “Chúng tôi dọn thấy rất oải và chán nản vì ý thức của người dân quá kém. Tôi vừa dọn rác xong, quay ra đã thấy họ vứt rác bừa bãi lại ngay. Nếu mà thực hiện được việc phân loại rác sớm thì tôi thấy không đâu đáng sống bằng thành phố Hà Nội.”
Ngoài ra, nhận thức của người dân về phân loại rác còn hạn chế. Điều này xuất phát từ việc công tác tuyên truyền, giáo dục về phân loại rác chưa được quan tâm đúng mức, dẫn đến việc nhiều người dân còn mơ hồ, chưa thực sự hiểu đúng, đầy đủ về quy trình phân loại rác.
Anh Hoàng- chủ quán kinh doanh đồ ăn tại phố Hòa Mã, quận Hai Bà Trưng, Hà Nội cho hay: “Tôi không biết và cũng không thấy ai phổ biến đến quy định phải phân loại rác”.
Đây cũng không phải lần đầu Hà Nội thử sức phân loại rác sinh hoạt. Với lần thí điểm quy mô rộng hơn này, Thủ đô kỳ vọng sẽ khoác lên mình diện mạo mới: văn minh, sạch đẹp hơn. Nhưng Hà Nội cần phải quyết liệt hơn trong việc thực hiện việc phân loại rác thải tại nguồn. Tránh “vết xe đổ” như những năm trước.
Ngược dòng thời gian, từ năm 2006 đến năm 2009, Hà Nội đã thí điểm phân loại rác theo mô hình 3R - một dự án phân loại rác thải do Nhật Bản tài trợ. Cuộc thử nghiệm khi ấy đã thu được kết quả nhất định, song vẫn không thành công như mong đợi. Việc phân loại rác vẫn theo hướng phong trào, nhỏ lẻ, chưa thực hiện một cách bài bản, để rồi lại dần chìm vào quên lãng.
Rút kinh nghiệm rằng một trong những nguyên nhân thất bại lớn nhất là hệ thống thu gom chưa đáp ứng được việc phân loại rác. Kể từ lực lượng thu gom cho tới phương tiện vận chuyển chưa được cải tiến, nâng cấp phù hợp với yêu cầu mới.
Nhận thức được những thách thức, các chuyên gia môi trường cho biết Hà Nội cần triển khai nhiều giải pháp đồng bộ để nâng cao hiệu quả cho chiến dịch phân loại rác thải tại nguồn.
Thành phố cần cải thiện hệ thống thu gom đầu tư địa điểm, trang thiết bị, phương tiện phù hợp cho việc thu gom phân loại rác thải. Đồng thời, xây dựng quy trình thu gom khoa học, đảm bảo rác thải được thu gom đúng loại, đúng thời gian.Tăng cường công tác thanh tra, xử lý vi phạm để đảm bảo hiệu quả thực thi.
Đặc biệt, các hoạt động tuyên truyền, giáo dục được đẩy mạnh, đa dạng hóa hình thức để nâng cao nhận thức của người dân về tầm quan trọng và lợi ích của việc phân loại rác thải tại nguồn. Hướng dẫn cụ thể cách thức phân loại, xử lý từng loại rác thải.
Thực hiện: Nhật Trà, Nhật Minh, Phương Linh, Hoài Phương
